In ons werk zien we vaak dat mensen nieuwe dingen spannend vinden, het lastig vinden om het zichzelf eigen te maken of bang zijn om iets ‘verkeerd’ te doen. Nieuwe programma’s om mee te werken, nieuwe manieren van samenwerken, er kan van alles veranderen. Ons advies: blijf vooral experimenteren, met bijvoorbeeld onze experimenteerkaarten als begeleiding. Vergeet niet te spelen…
Experimenteren kun je zien als de ‘volwassen’ manier van spelen. Als kind leren we bijna alles spelenderwijs, ook op manieren zoals die niet direct bedacht zijn door de maker. Spelen blijft ons hele leven relevant. Ik laat dit zien aan de hand van twee voorbeelden: tekenen en nieuwe technologieën je eigen maken.
vergeet niet te spelen door te tekenen
Als zakelijk tekenaar ben ik altijd bezig met experimenteren en spelen; vaak zelfs samen met anderen, terwijl ik zichtbaar probeer te maken waar we mee bezig zijn. Deze manier van werken heeft een aantal kenmerken
- het is altijd spannend;
- het is altijd leuk én ingewikkeld; en
- het is altijd anders (en levert dus ook andere eindproducten op).
Op deze manier samen ‘spelen’ helpt op verschillende manieren: Het is tegelijkertijd heel serieus en kan niet zonder een dosis humor: een gekke metafoor om iemand aan het denken te zetten, een prachtige anekdote die voor iedereen memorabel is of een rake vergelijking om toch een zere plek aan te wijzen. Zolang het maar helpt om echt over het onderwerp te kunnen praten. In mijn geval is de tekening een transportmiddel, een visueel verhaal dat de essentie probeert weer te geven. Neem jezelf hierin niet serieus, sterker nog: een houding van onwetendheid geeft de mogelijkheid echt open te staan voor nieuwe ideeën en andere inzichten. Als je dingen visueel maakt kunnen anderen er wat van vinden, je kunt iets verkeerd interpreteren en daardoor juist het gesprek aangaan. Dit geldt niet alleen voor tekeningen, maak het maar eens op een andere manier visueel! Visueel werken is niet alleen leuk, het biedt een heel aantal voordelen voor samenwerken en ideeën vormgeven zoals ik eerder al eens heb geschreven.
vergeet niet te spelen met nieuwe technologie
De andere manier van spelen die ik wil benoemen is ‘gewoon proberen’. Hoeveel mensen lezen de handleiding van hun nieuwe telefoon? Veel mensen beginnen gewoon. Bij een telefoon kan dit best gemakkelijk zijn omdat je al eens een telefoon hebt gehad die hierop leek. Maar als je voor het eerst een telefoon in handen hebt, is dat best spannend.
Waar begin je? Om je een nieuwe technologie of gereedschap eigen te maken, kan instructie een goed begin zijn. Maar zelf doen is uiteindelijk de enige manier om echt te leren hoe iets werkt. Een handleiding helpt je er goed doorheen, maar begrijp je echt wat je doet? En waarom? Kan het misschien beter, leuker, sneller? Precies dat niveau kun je bereiken door gewoon te proberen. Zorg voor een goed basisbegrip door jezelf wat vragen te stellen: Wat doet deze tool? Wat kan ik hiermee? Wat wil ik bereiken? En begin dan met proberen. Wat weet je wel? Wat weet je niet? Druk eens op die knop waar je nog nooit eerder op gedrukt hebt; tenzij dat het brandalarm is natuurlijk…
Dit basisbegrip helpt om geen vervelende situaties te veroorzaken, de ontbrekende kennis wordt vanzelf aangevuld door te ervaren wat er gebeurt. Niet alles hoeft nuttig te zijn. Ontdekken dat je geen illustratie kan maken in Excel maar dat PowerPoint hier beter voor is, leert je een hele hoop over de mogelijkheden en onmogelijkheden van een tool, zelfs als je dat misschien al dacht. Probeer eens iets nieuws, wie weet wat je ontdekt.
neem jezelf niet té serieus
En precies het ‘niet te serieus nemen’ is de kracht! Als ik geen fouten mag maken kan ik geen schets maken en, niks nieuws verkennen. Wil je een nieuw programma echt ontdekken dan kan dit niet zonder ook eens op een ‘verkeerde’ knop te drukken om te zien wat er dan gebeurt.
Spelen geeft de mogelijkheid om iets te ervaren wat er nog niet is of wat jij nog niet weet. Het helpt om dingen te zien, te proberen en voor te stellen: wat als er geen consequenties zijn? Wat als er geen beperkingen zijn? Of simpeler: wat gebeurt er als we X doen? Sterker nog, wat gebeurt er als IK X doe? Dit open einde is dé manier om echt nieuwe ideeën op te doen en onbekende oplossingen te vinden.
Spelen is dus leuk! Wat zijn de randvoorwaarden?
1. een speeltuin: een plek waar proberen centraal staat, zelfs aangemoedigd wordt. Een veilige omgeving om nieuwe dingen te proberen, misschien ook eens op een manier die niet aangeraden wordt of gebruikelijk is. Vergeet hierbij ook zeker de psychologische veiligheid niet.
een (gedeelde) speel-mindset: spelen is niet hetzelfde als aanklooien, maar neem jezelf vooral niet te serieus! Spelen is een open manier om je nieuwe dingen eigen te maken of om op nieuwe ideeën te komen. Niet beperkt door of iets ‘kan’ of niet.
iemand om mee te spelen: voor veel situaties is samen spelen erg effectief, denk maar aan een brainstorm: samen kom je verder (en het is nog leuker ook).
Deze drie randvoorwaarden voor spelen lijken vooral gericht te zijn op het creëren van nieuwe ideeën, producten en diensten. Creativiteit bestaat gelukkig op veel meer plekken en is bruikbaar in vele situaties. Bijvoorbeeld bij het aanleren en gebruiken van nieuwe tools, het bedenken van teamsamenstellingen en samenwerkvormen. Kortom: spelen kun je inzetten om allerlei vragen te beantwoorden of te ontdekken, problemen te definiëren en op te lossen.
just do it
Belangrijk blijft: voel de vrijheid om te spelen. Het resultaat van het spel hoeft niet direct een concreet of compleet verhaal te zijn, het is een proces waarin je aan het ontdekken bent. Aanscherpen en uitzoeken kan later nog. Probeer eens wat leuks: speel!
Wil je meer weten of spelenderwijs experimenteren of verder spelen met de gedachtes in deze blog? Maak dan een speelafspraak met Jelle Hamming!
